1368 Druivenrassen ....

2017-08-19

waarvan wijn gemaakt wordt!

In 2012 verscheen het 1242 pagina's tellende Wine Grapes. A complete guide to 1.368 vine varieties, including their origins and flavours. De dikke pil, gestoken in een fraaie cassette, is de eerste serieuze poging tot een totaaloverzicht van alle bestaande druivenrassen. Voor mij is dit monumentale boek een enorme inspiratiebron.

Jancis Robinson

Een team bestaande uit de Engelse Master of Wine en publiciste Jancis Robinson, Master of Wine Julia Harding en dr. José Vouillamoz heeft een waar huzarenstuk afgeleverd. Al in 1986 publiceerde Robinson een klein gidsje over druivenvariëteiten. Ook in latere publicaties besteedde ze aandacht hieraan. Dat resulteerde in 1996 in een uitgebreidere gids.

Maar voor dit boek werden alle bronnen uit de kast getrokken. Niet in het minst DNA-onderzoek. Deze techniek is in snel tempo geperfectioneerd en betaalbaar geworden. En dat heeft een hoop verrassende resultaten opgeleverd over herkomst, ouderschap én onderlinge verwarring van vele druivenrassen. Maar daarnaast zijn honderden andere bronnen geraadpleegd, variërend van oude manuscripten tot tuinbouwcatalogi. Dat alles resulteerde in dit indrukwekkende boek.

zijn dit alle druivenrassen?

Wis en waarachtig niet. Dit boek is in zijn uitgebreidheid een dappere poging. Maar de samenstellers hebben zich vooralsnog beperkt tot druiven die in meer of mindere mate commerciëel staan aangeplant. Dat kan variëren van letterlijk een paar hectare bij een boer tot de meest aangeplante druif te wereld, de cabernet sauvignon. Daarvan staat ruim 290.000 hectare aangeplant. De meest aangeplante witte druif is airen (252.000 hectare), maar die wordt vooral voor Spaanse brandy gebruikt.

casavecchia

Door de toenemende mondialisering en de steeds grotere nadruk op de bekende internationale druivenrassen, ontstaat er echter ook een tegenbeweging. In plaats van meeroeien met de stroom en concurreren met jan en alleman, kijken sommige betere wijnmakers ook steeds beter naar de unieke variëtieten uit eigen regio. En dan wordt er wel eens een nog niet beschreven druif gevonden. Naast een oud vervallen huisje in Italië stond een oude vergeten druivenstruik. Dat bleek een oude, vergeten soort te zijn. Hij had geen naam, dus doopten ze hem casavecchia, 'oud huisje' dus.

In ons assortiment voeren we een wijn van de vidadillo. Deze was wel bekend, bijna vergeten, tot er een 100 jaar oude wijngaard werd teruggevonden. Met dat plantmateriaal zijn ze weer aan de slag gegaan en wordt er weer op kleine schaal wijn van gemaakt. Bij ons is dit een van de best verkochte rode wijnen geworden. Er zullen dus de komende jaren ongetwijfeld nog meer oude druivenrassen (her)ontdekt worden. Niet in het minst in het zuidoosten van Europa

souvignier gris

Wine Grapes is ook niet compleet, omdat er nog steeds nieuwe druivenrassen ontwikkeld worden. Biologische landbouw, verzilting, klimaatverandering, droogte, er zijn veel redenen op te noemen, waarom nieuwe soorten ontwikkeld worden. De beste varianten zullen de komende jaren ongetwijfeld aangeplant gaan worden, de smaakvolste zullen blijvertjes zijn. Zo vinden we in de lokale wijngaard in Zeist de souvignier gris, een variëteit die nog is opgenomen in Wine Grapes.

maar 1368 variëteiten?
pinot noir - blauburgunder - clevner - morillon - pinot nero - spätburgunder

Ga je zoeken in deze druivenbijbel, dan kom je geen lemma blauburgunder of clevner tegen. Tinta del país, rivaner, szürkebarat, grenache, olászrieszling of rolle? Ook daar vind je geen lemma van. Het antwood vindt je in het 40 (!) pagina's tellende register. Even grof geschat staan hier bijna zo'n 10.000 (tienduizend!) alternatieve benamingen, synoniemen en vertalingen van de 1368 beschreven variëteiten in. Het hierboven genoemde rijtje vind je dan terug als respectievelijk pinot noir, tempranillo, müller-thurgau, pinot gris, garnacha tinto, grasevina en vermentino. Zeker oude variëteiten die in veel landen aangeplant staan, kennen veel alternatieve benamingen, soms tot wel 50 stuks. Maar zelfs een vrij recente soort als müller-thurgau kent al 5 alternatieven.

wijnverkopersdillema

Als wijnverkoper wil je je klant zo goed mogelijk informeren. Dus op deze site kun je ook zoeken op druivenrassen. Maar hoe moet je dan omgaan met al die verschillende benamingen voor dezelfde druif? De naamgeving in het boek van Jancis Robinson & co is gebaseerd op wat hoogstwaarschijnlijk de herkomst is van de betreffende druif. Grenache bijv. komt oorspronkelijk uit Spanje, waar hij garnacha heet. Daarom vind je grenache onder het lemma garnacha.* De indeling op onze site is op deze systematiek gebaseerd. Echter, ik wilde toch ook de verschillende benamingen gebruiken, al is het maar, omdat niet iedereen weet dat tinto roriz het zelfde is als tempranillo.

Hoe heb ik dat opgelost? Door in voorkomende gevallen twee druivenrassen te vermelden. Dus bij een Duitse Spätburgunder staat bij druiven pinot noir én spätburgunder ingevuld. De druif waarvan een lemma in Wine Grapes staat, schrijf ik met hoofdletters (PINOT NOIR) en dan in kleine letters de alternatieve naam, zoals gebruikt door de wijnmaker in eigen land of regio (Spätburgunder). Zo kun je zonder deze voorkennis op beide namen zoeken. Heb je een wijn gevonden met één van deze benamingen, dan kun je vanuit de beschrijving snel doorzoeken naar andere wijnen met dezelfde druiven, wanneer je op de omschrijving in hoofdletters klikt. Dat is een wijiziging die we onlangs op onze site toegevoegd hebben.

*cannonau

Het was al langer duidelijk dat de cannonau van Sardinië hetzelfde is als garnacha tinta. Alleen was niet duidelijk, waar de druif oorspronkelijk vandaan kwam, Spanje of Sardinië. Gezien de historische contacten en veroveringen, leek het lange tijd logischer dat Spanjaarden de druif mee naar Sardinië hadden genomen. Maar diepgaand onderzoek lijkt aangetoond te hebben, dat de druif toch zijn oorsprong heeft op Sardinië. Voorlopig gebruiken wij nog maar even GARNACHE TINTA en Cannonau als omschrijving, maar misschien moet het wel CANNONAU en Garnacha tinta zijn. Ook hieruit blijkt dat dit prachtige boek in al zijn compleetheid toch een momentopname blijft.